Đồng bằng sông Cửu Long có nhiều điều kiện lý tưởng để phát triển nuôi trồng thủy sản bậc nhất trong cả nước, trong đó lợi thế nhất là nghê nuôi tôm sinh lời. Sau khi nhận thấy giá trị to lớn của con tôm, chính quyền địa phương đã yêu cầu người dân chuyển đổi một phần diện tích đất trồng lúa kém hiệu quả trên một diện tích đất canh tác sang nuôi tôm. Mô hình nuôi tôm sinh thái đã được nông dân áp dụng nhiều năm nay, thích ứng tốt với biến đổi khí hậu, hiệu quả, bền vững và thân thiện với môi trường.
Lợi nhuận tăng trưởng so với độc canh
Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bạc Liêu; Bạc Liêu là một trong những vùng nuôi tôm trọng điểm của ĐBSCL với các hình thức nuôi siêu thâm canh, thâm canh, bán thâm canh, quảng canh cải tiến, luân canh, nuôi kết hợp tôm – cua – cá và tôm – lúa. Trong đó, vùng phía Bắc Quốc lộ 1A có diện tích tự nhiên 157.180 ha, bao gồm huyện Hồng Dân, huyện Phước Long, thị xã Giá Rai, một phần huyện Vĩnh Lợi và huyện Hòa Bình; với quỹ đất sản xuất nông nghiệp hơn 143.000 ha.
Mô hình nuôi tôm kết hợp lúa
Sau khi được Chính phủ cho phép chuyển đổi một số diện tích đất nông nghiệp kém hiệu quả sang nuôi trồng thủy sản, tỉnh Bạc Liêu bắt đầu chuyển dịch cơ cấu sản xuất trên diện rộng; theo hướng phát triển các mô hình nuôi thủy sản, trong đó có mô hình lúa – tôm sinh thái: nuôi tôm trên ruộng lúa, nuôi tôm càng xanh và nuôi tôm quảng canh cải tiến tập trung tại vùng phía Bắc Quốc lộ 1A gồm 2 huyện Hồng Dân; Phước Long và thị xã Giá Rai.
Từ khi triển khai mô hình này, ngoài sản phẩm chính là tôm và lúa, nông dân còn có thể tận dụng nguồn lực để xen canh các loại cây trồng, thủy sản khác, mang lại hiệu quả kinh tế khả quan.
Cải tạo đất và trừ sâu hại hiệu quả
Mặt khác, mô hình này giúp cải tạo đất, trừ sâu hại và cắt đứt vòng đời dịch bệnh, góp phần hạn chế lượng phân bón, thuốc trừ sâu trong giai đoạn đầu; nhờ vậy tiết giảm chi phí sản xuất, tăng năng suất và lợi nhuận trung bình tăng khoảng 15%-30% so với độc canh lúa hoặc tôm.
Đến năm 2018, toàn tỉnh Bạc Liêu có tổng cộng hơn 137.000 ha nuôi trồng thủy sản; trong đó riêng vùng phía Bắc Quốc lộ 1A có hơn 24.500 ha nuôi tôm – trồng lúa. Theo tính toán, nếu chỉ độc canh con tôm như trước đây, nông dân thu về bình quân 30-45 triệu đồng/ha/năm nhưng khi kết hợp nuôi tôm với trồng lúa thì doanh thu lên mức trên 56 triệu đồng/ha/năm.
Mô hình hiệu quả vượt trội
Theo định hướng phát triển diện tích lúa – tôm, đến năm 2020; tỉnh Bạc Liêu sẽ có 38.000 ha theo mô hình này, đến năm 2025 lên mức 41.000 ha. Đại diện các địa phương cho hay sản phẩm của mô hình tôm – lúa có thể thỏa mãn nhiều tiêu chí chất lượng nghiêm ngặt; trong sản xuất hàng hóa cao cấp; đòi hỏi an toàn cao, ngoài ra, trồng lúa trên vùng đất nuôi tôm là cách rửa mặn tích cực vào mùa mưa; hạn chế quá trình mặn hóa, kéo dài tuổi thọ sử dụng đất. Tuy nhiên, sản xuất lúa trên đất tôm phụ thuộc vào lượng nước mưa; nên dễ bị ảnh hưởng của biến đổi khí hậu (xâm nhập mặn, nắng hạn cục bộ…).
Ông Dương Thành Trung, Chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu; cho rằng mô hình sản xuất lúa – tôm ở vùng phía Bắc Quốc lộ 1A trong 3 năm gần đây; được nhiều nhà khoa học đánh giá hiệu quả và bền vững. Do đó, tỉnh Bạc Liêu đang tập trung đẩy nhanh để phát triển bền vững cả về năng suất, sản lượng và giá cả.
Để đạt được mục tiêu đó, lãnh đạo tỉnh mong muốn các địa phương phải thật sự vào cuộc, tích cực vận động bà con sản xuất theo mô hình HTX. Nếu cứ duy trì sản xuất nhỏ lẻ, manh mún như hiện nay sẽ không hiệu quả. “Hy vọng khi tập hợp được bà con vào HTX thì nhiều doanh nghiệp; sẽ vào đầu tư bởi hiện nay các doanh nghiệp đang rất cần vùng nguyên liệu tập trung” – ông Trung nói.
Sản phẩm sạch vào siêu thị
Đến nay, HTX Ba Đình đã liên hệ với một số doanh nghiệp tìm cách sơ chế; cung ứng tôm đến các cửa hàng, siêu thị trong và ngoài tỉnh. HTX Ba Đình còn đảm nhận việc cung ứng đầu vào; và bao tiêu đầu ra cho bà con. Hiện nay, đầu ra cho con tôm càng xanh có gặp khó khăn; do sản phẩm chủ yếu là hàng tươi sống. Các công ty chế biến trên địa bàn đang hạn chế thu mua do ảnh hưởng của dịch Covid-19. Tuy nhiên, HTX vẫn tìm cách kết nối; để con tôm càng xanh không bị tắc đầu ra.
Giám đốc HTX Nông Văn Thạch chia sẻ, khi tham gia vào HTX Ba Đình; các thành viên được thu mua tôm, lúa cao hơn giá bán bên ngoài. Nếu tính tổng thể, mỗi ha mô hình tôm lúa kết hợp thu nhập từ 60 – 100 triệu đồng/ha/năm.
Đầu năm 2021, HTX Ba Đình được UBND xã Vĩnh Lộc A và Phòng NN-PTNT; huyện Hồng Dân hỗ trợ triển khai 500ha giống lúa Đài Thơm 8 và OM 18. Đây là những giống lúa thơm có khả năng chống chịu sâu bệnh tốt. Sau đó, HTX Ba Đình vận động bà con ngoài HTX để cùng tham gia chuỗi liên kết.
Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết này. Tìm hiểu thêm nhiều thông tin về Mô hình trại thuỷ sản tại đây.
