Hiện nay trong ngành chăn nuôi gia cầm, nhất là đối với các loại gà thịt thì hiện tượng da không có lông ở bụng, chân gà bị bại không thể đi được, cơ thể tự yếu dần đi và tử vong. Đây là những biểu hiện, triệu chứng của bệnh viêm gan virus thể vùi. Căn bệnh này được gây ra bởi một loại virus có tên là Adenovirus. Đặc trưng của bệnh là thiếu máu và xuất huyết dẫn đến viêm gan nặng trên gà. Dưới đây chúng tôi sẽ chia sẻ về các kiến thức tổng quan về nguyên nhân và cách phòng bệnh viêm gan virus thể vùi ở gà.
Nguyên nhân gây ra
Adenovirus có 3 chủng gây bệnh ở gà:
+ Chủng 1: là căn nguyên gây các bệnh
– Bệnh viêm đường hô hấp nhẹ
– Bệnh viêm gan thể vùi.
– Bệnh Angara (bệnh gây viêm gan kèm theo tích nước bao tim).
+ Chủng 2: gây vệnh viêm ruột chảy máu ở gà Tây.
+ Chủng 3: bệnh sụt trứng, giảm đẻ ở gà- EDS.
Do nhiều lý do khác nhau về cách nhìn bệnh, các nhà khoa học hiện nay đang gộp bệnh viêm gan thể vùi và bệnh Angara thành chung 1 bệnh gọi là viêm gan virus gà (virus hepatitis gallinarum).
Đặc điểm dịch tễ viêm gan virus thể vùi trên gà
- Bệnh thường thấy ở gà từ 1- 20 tuần tuổi và nặng nhất là gà từ 2- 6 tuần.
- Bệnh có tính thời vụ rõ rệt, thường xuất hiện chủ yếu và mùa hè.
- Tất cả các giống gia cầm đều có thể mắc bệnh.
- Bệnh do Adenovirus gây ra, song tỷ lệ mắc bệnh không cao lắm, chỉ khoảng 20- 30% trên tổng dàn, trong đó tỷ lệ chết thường ở mức 1- 10%. Nếu bị ghép với các bệnh khác tỷ lệ chết có thể là 20- 30% hoặc cao hơn.
- Mầm bệnh Adenovirus thâm nhập vào cơ thể chủ yếu qua đường miệng và đường hô hấp.
Đường lây truyền
– Truyền dọc từ mẹ sang con qua phôi trứng.
– Truyền ngang qua đường ăn uống, hô hấp.
Triệu chứng bệnh viêm gan virus trên gà
Bệnh xảy ra hết sức đột ngột, diễn biến nhanh, gà chết tăng nhanh, nhưng chỉ sau 5- 7 ngày đàn gà trở lại khỏe mạnh bình thường theo sơ đồ hình chuông hoặc Parapol. Bên cạnh những gà có biểu hiện lâm sàng và bệnh lý thì phần đông số gà còn lại vẫn ăn uống, khỏe mạnh bình thường.
Các biểu hiện lâm sàng thường không đặc trưng, ủ rũ, xù lông, rụt cổ, lười đi lại, chết nhanh hoặc khỏe nhanh, bệnh đi vào thể ẩn, gà bệnh trở nên mang trùng.
Bệnh tích bệnh viêm gan virus thể vùi
Ngược lại với các biểu hiện lâm sàng thì bức tranh bệnh tích lại rất rõ ràng, đặc trưng:
– Màu sắc cơ đùi, cơ ngực nhợt nhạt như thịt luộc luôn kèm theo các vệt hoặc mảng xuất huyết giống như bệnh Gumboro, song màu sắc cơ trong bệnh Gumboro không bị nhợt nhạt như ở viêm gan,
– Lách teo quắt lại.
– Gan sưng to dễ vỡ và có nhiều điểm xuất huyết hoặc hoại tử ở ngay dưới màng gan.
– Hai ống dẫn nước tiểu chứa đầy urat trắng.
– Túi Fabricius sưng mọng to hoặc teo quắt.
– Tim bơi trong bao nước thẩm xuất đặc, màu hơi vàng.
– Tủy xương nhợt nhạt có màu vàng xám, chức năng tạo máu giảm.
Chẩn đoán bệnh viêm gan virus trên gà
Dễ dàng chẩn đoán bệnh bằng phương pháp mổ khám nghiệm bệnh tích hoặc thấy virus trong nhân tế bào gan khi làm tiêu bản vi thể, nếu khó khăn thì tiến hành phân lập virus.
Lưu ý: Chẩn đoán phân biệt
– Gumboro
Viêm gan gà có xuất huyết cơ đùi, cơ ngực giống như bệnh Gumboro nhưng màu sắc cơ ở bệnh viêm gan gà nhạt như thịt luộc, còn bệnh Gumboro không có các biến đổi ở gan, thận, tim.
– Tụ huyết trùng
Tích nước bao tim ở bệnh viêm gan rất giống như ở bệnh tụ huyết trùng. Song ở bệnh viêm gan còn có những biến đổi đặc trưng khác với bệnh tụ huyết trùng như: cơ đùi, cơ ngực bị biến màu như thịt luộc. Thận bị viêm sưng mọng, tích nước và urat. Hai ống dẫn tiểu chứa đầy urat trắng.
Cách phòng bệnh viêm gan virus thể vùi
Bệnh viêm gan virus thể vùi ở gà chưa có vacxin phòng bệnh. Cần phải thực hiện tốt các biện pháp sau:
Cách chọn giống
Chỉ mua gà ở những cơ sở giống có nguồn gốc rõ ràng, đảm bảo không mắc các bệnh truyễn nhiễm.
Điều kiện chuồng nuôi và vệ sinh phòng bệnh
Nuôi nhốt gà, không nuôi chung nhiều loại gà; chuồng nuôi luôn phải khô ráo, sạch sẽ, thoáng mát về mùa hè, ấm áp về mùa đông , dễ vệ sinh khử trùng tiêu độc; sân thả gia cầm phải khô ráo, sạch sẽ, có tường bao quanh; định kỳ vệ sinh, khử trùng tiêu độc chuồng trại, môi trường chăn nuôi (01 lần/tuần) bằng các loại hóa chất như: Vôi bột, Han-Iodine, Benkocid…, phân, chất độn chuồng cần được thu gom và ủ với vôi bột trước khi sử dụng; trước cửa khu ra vào, cửa chuồng phải có hố sát trùng.
Cách chăm sóc, nuôi dưỡng
Không nhốt chung gà mới mua về với gà đang nuôi, cần nuôi cách ly trong vòng 10-15 ngày để theo dõi sau mới cho nhập đàn. Cho ăn đủ khẩu phần tùy theo lứa tuổi và từng giai đoạn phát triển của gà, thức ăn phải đảm bảo chất lượng, đủ thành phần dinh dưỡng, sử dụng thức ăn rõ nguồn gốc. Bổ sung các loại vitamin, khoáng chất, các chất điện giải chống mất nước và chống stress.
Chú trọng tiêm phòng Gumboro và Marek là góp phần quan trọng làm giảm mức độ phát triển bệnh viêm gan. Nếu bệnh này xảy ra thì tốt nhất tiêu hủy đàn gà bằng cách luộc chín hoặc thiêu đốt, sau đó phải khử trùng, tiêu độc dụng cụ, thiết bị, chuồng trại chăn nuôi, đặc biệt xử lý chất thải cần thận.
Cách điều trị bệnh
Bệnh do vi rút gây ra nên không có kháng sinh điều trị bệnh. Khi bị bệnh nên sử dụng các sản phẩm nâng cao sức đề kháng như: Bổ gan, thận; vitamin K, C sau đó kết hợp điều trị bệnh ghép, chú ý không nên sử dụng kháng sinh ngay sẽ làm độc cho gan, thận.
