Trong chăn nuôi cá ngoài việc luôn kiểm soát được lượng chất dinh dưỡng cung cấp một cách đầy đủ cho cá thì bà con cũng cần quan tâm đến các loại bệnh có thể xuất hiện trên cá cũng như cách phòng tránh chúng. Bởi lẽ một khi bệnh bùng phát thì có nguy cơ cao lan rộng ra cả đàn cá ảnh hưởng đến năng suất và sản lượng vụ chăn nuôi. Hôm nay hãy cùng chúng tôi tìm hiểu những thông tin cần thiết về bệnh trùng bánh xe trên cá thông qua bài viết dưới đây nhé
Nguyên nhân gây ra bệnh
Họ trùng bánh xe Trichodinidae có nhiều giống khác nhau ký sinh ở cá. Nhưng ở Việt Nam thường gặp các loài thuộc 3 giống Trichodina ehrenberg 1830. Giống Trichodinella Sramek–Husek, 1953; giống Tripartiella Lom, 1959; ký sinh ở cá nước ngọt, nước mặn, lưỡng thể và bò sát.
Triệu chứng của bệnh
Khi mới mắc bệnh, trên thân, mang cá có nhiều nhầy màu hơi trắng, đục. Ở dưới nước thấy rõ hơn so với khi bắt cá lên cạn. Da cá chuyển màu xám, cá cảm thấy ngứa ngáy. Thường nổi từng đàn lên mặt nước. Khi bệnh nặng, trùng ký sinh ở mang, phá huỷ các tơ mang khiến cá bị ngạt thở. Những con bệnh nặng mang đầy nhớt và bạc trắng. Cá bơi lội lung tung không định hướng. Sau cùng cá lật bụng mấy vòng, chìm xuống đáy ao và chết. Đàn cá bị bệnh nhẹ thì gầy yếu, nếu không xử lý trị bệnh kịp thời cá sẽ chết nhiều.
Người nuôi cá giống còn gọi bệnh này là bệnh “trái”. Vì sau mấy hôm trời âm u không nắng, nhiệt độ mát mẻ. Trùng bánh xe sinh sản nhanh chóng gây thành bệnh làm cá chết hàng loạt. Đàn bị bệnh nhẹ thì gầy yếu, nếu không xử lý trị bệnh kịp thời cá sẽ chết nhiều. Khi kiểm tra tỷ lệ nhiễm của đàn, nếu tỷ lệ nhiễm 90-100%. Cường độ nhiễm 20-30 trùng/ thị trường 9 x 10 là nguy hiểm. Đàn cá phát bệnh khi cường độ nhiễm 50-100 trùng/ thị trường 9 x 10. Bệnh nặng cường độ nhiễm có khi tới 200-250 trùng/ thị trường 9 x 10. Trùng bám dày đặc trên da, vây và mang cá.
Tốc độ lây lan bệnh
Trùng bánh xe phân bố rộng và gây bệnh ở nhiều loài cá khác nhau: chép, trắm cỏ, mè trắng, mè hoa, trôi, rôhu, trê, tra, bống tượng… Gần đây, một số loài cá biển nuôi như cá mú cũng bị nhiễm tác nhân này. Bệnh gây tác hại chủ yếu cho cá hương, cá giống. Trong các ao ương Cá Tra hương (20-25 ngày tuổi) bệnh trùng bánh xe đã ảnh hưởng đến tỷ lệ sống của cá, nhiều ao ương tỷ lệ sống chỉ đạt 20-25%.
Bệnh phát triển quanh năm nhưng phổ biến nhất vào mùa xuân. Đầu hạ và mùa thu ở miền Bắc, nhiệt độ thích hợp là 20-30 độ C. Trong các mùa thích hợp, trùng bánh xe sinh sản nhanh chóng. Gây thành dịch bệnh khiến cá chết hành loạt.
Phương pháp điều trị và phòng tránh bệnh
Trị bệnh có thể dùng một trong các cách sau
- Dùng lá xoan 5 – 7kg bó thành từng bó dìm xuống ao.
- Sử dụng sản phẩm USA Santa với liều lượng 1 lít USA Santa cho 2.500 – 3.000m3 nước.
- Dùng phèn xanh hay con gọi là đồng sun phát (CuSO4) hòa nước té đều khắp mặt ao với liều lượng 1 kg cho 2.000m3 nước ao.
Phòng bệnh
- Tẩy dọn ao ương thật kỹ bằng vôi bột 7 – 10kg/100m2
- Phân chuồng phải được ủ kỹ qua vôi với liều lượng 10kg vôi cho 100kg phân chuồng, thời gian ủ 1 tháng sau đó bón xuống ao là tốt nhất.
- Định kỳ dùng vôi bột 1 – 2kg cho 100m2 diện tích ao/tuần.
Biện pháp tốt nhất vệ sinh ao hồ ương cá thật kỹ trước khi thả giống. Phải tẩy vôi, tiêu độc ao. Mật độ cá không nên thả quá dày, không dùng phân hữu cơ tươi. Có rất nhiều loại thuốc có thể trị bệnh trùng bánh xe, ở Việt Nam thường dùng một số hoá chất dễ kiếm: dùng nước muối ăn 2-3% tắm cho cá 5-15 phút; dùng CuSO4 nồng độ 3-5 ppm tắm cho cá 5-15 phút hoặc phun trực tiếp xuống ao với nồng độ 0,5-0,7 ppm (0,5-0,7g/m³ nước). Nước quá đục dùng Biotics 5kg/3.000m³ nước. Trộn vitamin C-Sol 1g/2kg thức ăn cho cá ăn để tăng sức đề kháng cho cá.
