Virus hội chứng đốm trắng trên tôm (WSSV) là một virus lây nhiễm cao được xem là nguyên nhân gây tử vong hàng loạt trong quá trình chăn nuôi tôm. Tôm nhiễm bệnh thường được xác định bằng cách quan sát các đốm trắng trên vỏ của nó. Loại bệnh này gây tỷ lệ tử vong cao từ 80% đến 100% thậm chí chỉ vài ngày sau khi nhiễm. Chính vì vậy phát hiện WSSV ở tôm là rất quan trọng mà bà con cần sớm quan tâm và có những phương pháp hữu hiệu để phòng tránh căn bệnh này
Nguyên nhân và biểu hiện của bệnh đốm trắng ở tôm
Theo các nhà khoa học, tác nhân gây ra bệnh đốm trắng ở tôm bao gồm virus hoặc vi khuẩn gây ra. Bệnh thường có tốc độ lây lan rất nhanh và mức độ gây hại rất lớn. Thời gian gây bệnh thường từ tháng nuôi thứ hai trở đi. Khi mà lượng chất thải nuôi tôm bắt đầu xuất hiện nhiều. Môi trường nước ao bị ô nhiễm, gây stress cho tôm. Mầm bệnh có thể đã ủ trong tôm hoặc xâm nhập từ bên ngoài vào qua nguồn nước. Hoặc các loại ký chủ trung gian (cua, còng, cáy, chim..). Khi gặp thời thiết thay đổi sẽ tạo điều kiện cho các loại virus. Vi khuẩn bùng phát gây ra dịch bệnh cho tôm.
Phân loại trường hợp mắc bệnh
Đốm xuất hiện dưới vỏ đầu ngực
Nếu phát hiện tôm bệnh tấp mé ở giai đoạn trong tháng nuôi đầu đến 12 gram. Có những đốm trắng rõ ràng dưới vỏ đầu ngực và trên đốt bụng (đặc biệt ở đốt đuôi). Ngoài ra tôm giảm ăn rõ rệt, kiểm tra PCR sau đó cho kết quả dương tính. Và kiểm tra mô học cho thấy mô bị nhiễm virus đốm trắng điển hình. Thì không thể làm bất cứ gì cho trường hợp này. Mọi nỗ lực khống bệnh hầu như đều không mang lại hiệu quả. Vì những con tôm khỏe mạnh bắt đầu ăn những con tôm chết. Chúng sẽ nhanh chóng bị nhiễm virus đốm trắng. Và chết cấp tính với tỷ lệ cao – có thể đạt 100% – ngay sau đó trong 02 – 03 ngày.
Đốm xuất hiện trên vỏ đầu ngực
Tôm nuôi xuất hiện những đốm trắng trên vỏ đầu ngực. Nhưng vẫn ăn bình thường. Trong trường hợp này, có khả năng đàn tôm không nhiễm virus đốm trắng. Điều này càng đặc biệt đúng, nếu như người nuôi không phát hiện có tôm yếu tấp mé. Kiểm tra PCR những con tôm “bị đốm trắng” này cho kết quả âm tính.
Kiểm tra mô bệnh học cho thất các mô bình thường. Trong trường hợp này, có thể các đốm trắng trên vỏ đầu ngực của tôm. Là kết quả của quá trình lắng đọng can – xi trên vỏ đầu ngực do tôm phải sống trong môi trường ao nuôi. Với pH cao kéo dài, pH buổi sáng thường đo được ở mức 8,3. Trong trường hợp này, cần hạ pH xuống dưới mức 8,0 nhưng phải trên 7,5 vào buổi sáng. Bằng cách này, trong lần lột xác kế tiếp, đốm trắng sẽ biến mất một cách tự nhiên.
Xuất hiện đốm trắng cùng với màu sắc nâu sậm
Nếu tôm cập mé xuất hiện đốm trắng cùng với màu sắc nâu sậm hoặc mang dơ thì đấy không phải là do tôm bị nhiễm virus đốm trắng. Mặc dù tôm có thể giảm ăn nhẹ, nhưng phần lớn đàn tôm vẫn ăn bình thường. Kiểm tra PCR và mô học không phát hiện virus đốm trắng, tuy nhiên sẽ có sự xuất hiện của vi khuẩn trên nhiều cơ quan khác nhau của tôm. Trong trường hợp này, biện pháp tốt nhất là cố gắng loại bỏ hoàn toàn những con tôm bệnh ra khỏi ao nuôi và tiến hành cải thiện triệt để môi trường (chẳng hạn như giảm chất thải, giảm tảo …).
Xuất hiện đốm ở giai đoạn cuối vụ nuôi
Thỉnh thoảng khi chài tôm, người nuôi thấy vài con tôm có hiện tượng đốm trắng trên vỏ đầu ngực. Tuy nhiên, những con tôm này vẫn hoạt động bình thường, không tấp mé và ăn tốt. Chúng thường xuất hiện ở giai đoạn cuối vụ nuôi trước khi thu hoạch. Kiểm tra PCR đốm trắng những con tôm này cho kết quả âm tính. Sau khi lột xác, đốm trắng hoàn toàn biết mất.
Biểu hiện
Bệnh đốm trắng ở tôm do virus gây ra (White Spot Syndrome Virus – WSSV): tôm có biểu hiện hoạt động kém. Ăn nhiều đột ngột sau đó bỏ ăn. Bơi lờ đờ ở mặt nước hay dạt vào bờ. Quan sát vỏ tôm có nhiều đốm trắng ở giáp đầu ngực, đốt bụng thứ 5, 6 và lan toàn thân. Đôi khi tôm cũng có dấu hiệu đỏ thân. Khi các đốm trắng xuất hiện, sau 3 – 10 ngày tôm chết hàng loạt với tỉ lệ chết cao và nhanh.
Bệnh do vi khuẩn gây ra (Bacteria White Spot Syndrome – BWSS): khi mới nhiễm khuẩn tôm vẫn ăn mồi, lột xác và chưa thấy các đốm trắng trên tôm. Tuy nhiên, quá trình lột xác bị chậm lại, tôm chậm lớn. Khi bệnh nặng, tôm không chết hàng loạt mà sẽ chết rải rác, hầu hết tôm bị đóng rong, mang bị bẩn. Lúc này quan sát tôm mới thấy các đốm trắng mờ đục hình tròn nhỏ trên vỏ khắp cơ thể.
Khi tôm bị bệnh, quan sát chúng ta thấy tôm giảm ăn đột ngột (đối với tôm thẻ chân trắng hay ăn nhiều hơn trước khi giảm ăn). Tôm lờ đờ, tấp vào bờ và chết, cơ thịt hơi đục. Đốm trắng xuất hiện ở giáp đầu ngực, đốt bụng cuối trước và lan khắp cơ thể. Đốm trắng nằm trong vỏ kitin. Bệnh thường xuất hiện lúc trời lạnh.
